ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل فرهنگ ایرانی در ساختار فرهنگنویسی شبه قارۀ هند
فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی در سراسر هندوستان جز بخش پایانی جنوب آن دستکم یک قرن و در برخی از بخشهایش چند سده، زبان حکومتی بود؛ چنانکه افزون بر مسلمانان، هندوان از طریق زبان فارسی به غنای تمدن ایرانی ـ اسلامی دست یافتند و فارسی به زبان اصلی حیات فکری و هنری آنان بدل گشت. زبان فارسی از طریق آثار مکتوب و هنری هندوان، بر فرهنگهای منطقهای گوناگون چیره شد و صور شعر بنگالی، واژگان و دستور زبان مراتهی، الفبا و واژگان و ادبیات پشتو، سندی، بلوچی، هندی، کشمیری و بهویژه زبان اردو، از آن تأثیر پذیرفتند. ایرانیان نخستین قومیاند که در جهان به فرهنگنویسی روی آوردند، اما بر اثر اینکه فارسی زبان مادری آنان بود، همچون اعراب خود را از لغتنامه بینیاز میدیدند. بیاعتنایی به تولید واژهنامه در ایران بر نیاز فارسیدانان هند میافزود و بنابراین، از کمابیش ۲۵۰ فرهنگ فارسی به فارسی یا فارسی به دیگر زبانها، تنها نزدیک چهل (یک سدم) فرهنگ را ایرانیان نوشتهاند. نام ایرانیان هندوستاننشین مؤلف فرهنگ فارسی هم در این آمار آمده است. بیاعتنایی ایرانیان به لغتنامه و نبود منبع لغات فارسی در هند، ادیبان هندی را به تألیف فرهنگهای فارسی واداشت؛ چنانکه دوره گورکانیان غنیترین دوره فرهنگنویسی زبان فارسی در هند به شمار میرود، اما نوشتن فرهنگهای فارسی در هند از خطا و دوری از درک مفهومی و محیطی، بر کنار نبود. این مقاله به بررسی دورههای فرهنگنویسی فارسی در شبه قاره هند و خطاهای لغوی و فساد آنها در این سرزمین میپردازد.
https://jii.nlai.ir/article_2688_2d2b4d6323ca89c06f03fc468fcf9227.pdf
2021-01-20
5
22
10.30484/jii.2021.2648.1021
عصر زرین فرهنگنویسی
فرهنگنویسی
زبان فارسی
گورکانیان
اهل زبان
فرهنگ و زبان فارسی
فرزانه
اعظم لطفی
f.azamlotfi@gmail.com
1
استادیار و عضو هیات علمی گروه زبانو ادبیات اردو دانشکده زبانها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر مسلمانان سده دوم تا هشتم هجری در تحولات تجاری خلیج فارس بر پایه متون تاریخی
خلیج فارس از گذشتههای دور از آبراههای مؤثر در زمینه تجارت جهانی بوده است که بندرهای مهمی در دوران پیش از اسلام بیشتر در کرانههای شمالی آن پدید آمدهاند، اما تجارت خلیج فارس در آن دوران بر اثر عواملی به سطح تجارت دریای عرب، سرخ و مدیترانه نرسید. مسلمانان در دوران اسلامی بهویژه از سدههای دوم تا هشتم هجری، در تحولات تجاری خلیج فارس و شکوفایی آن بسیار تأثیر گذاردند. این مقاله به روش توصیفی ـ تحلیلی، در پی پاسخگویی به چگونگی نقشآفرینی مسلمانان در تحولات یا شکوفایی بازرگانی خلیج فارس از قرن دوم تا پایان قرن هشتم هجری است. پس از ظهور اسلام با توجه به نگاه ویژه این دین به دریانوردی و بازرگانی، شکوفایی پایداری در کار و بار تجارت خلیج فارس نمایان شد.
https://jii.nlai.ir/article_2584_63dc84bfb8902337404c3c88f35ebb40.pdf
2021-01-20
23
42
10.30484/jii.2021.2584
اسلام
تجارت
خلیج فارس
بازرگانان مسلمان-بندرهای تجاری
رضا
دشتی
dashti.r2012@yahoo.com
1
استادیار گروه تاریخ تمدن ملل اسلامی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تغییر روش نامگذاری فرزندان نزد حاکمان ایرانی سده سوم تا پنجم قمری
گزینش نام برای فرزندان از مهمترین نمادهای فرهنگی هر جامعهای است که بر ساختارها و الگوهای رایج فرهنگی آن دلالت میکند. ورود اسلام به ایران، به تغییرات فرهنگی پرشماری در این کشور انجامید و زندگی روزانه و زیست فرهنگی رایج ایرانیان را دگرگون کرد. نامهای ایرانی در فرهنگ ایرانی پیش از اسلام میان تودههای گوناگون مردم آن روزگار رایج بود، اما پس از مسلمان شدن ایرانیان، مردم آرام آرام نامهای اسلامی و عربی را برای نوزادان خود برگزیدند. این روند نامگذاری اسلامی دستکم تا پایان سده سوم در ایران ماند، اما حاکمان محلی ایرانی، از سده چهارم به تدریج نامهای اسلامی را کنار گذاردند و نامهای ایرانی پیشین را برای فرزندانشان برگزیدند. این تغییر بیشتر میان حاکمان ایرانی سلسلههای محلی مشاهدهپذیر است و آن را میتوان نماد چرخش فرهنگی سدههای چهارم و پنجم دانست که در تغییر روند نامگذاری فرزندان، نمایان شد. این پژوهش بر پایه روش تحلیل کمی و بررسی جامعه آماری پربسامدترین نامهای ایرانی بازه یاد شده، در پی کشف علل و دلایل رواج این نامها در آن زمان است.
https://jii.nlai.ir/article_2597_f967f5856a5d3daa8a1ffacbcf96e85e.pdf
2021-01-20
43
64
10.30484/jii.2021.2597
نامهای ایرانی
نامگذاری
تاریخ ایران
فرهنگ باستانی ایران
ورود اسلام به ایران
حسن
سلیمی باهر
hassan71349@gmail.com
1
گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
عباس
احمدوند
a.ahmadwand@gmail.com
2
دانشیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش سازمان پرورش افکار در تغییرات گسترده فرهنگی فرادستان حکومتی در دوره رضاشاه پهلوی
نظام حکومتی رضاشاه پهلوی در عرصههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به کارهای گسترده و گوناگونی دست زد (1317 ش) که تأسیس «سازمان پرورش افکار» یکی از آنها در حوزه فرهنگ است. مأموریت ویژه این سازمان تبلیغ آرمانهای سیاسی رژیم پهلوی و به دنبال آن، شاهدوستی و پشتیبانی فراگیر تودهای از دولت بود. پیش از این، سازمان «تنویر افکار عامه» که 1310 خورشیدی در آموزش و پرورش تأسیس شد، در سطح نازلتری همین مقاصد را در مدارس معطوف به جوانان دنبال میکرد، اما سازمان پرورش افکار، در پی تحقق این اهداف در سطحی گستردهتر معطوف به دیگر طبقات اجتماعی بود. این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و اسناد تاریخی، پس از بررسی تاریخی برخی از تعارضات میان اصلاحات حکومتی پهلوی اول با سبک معمول زندگی ایرانیان در آن روزگار و راهکارهای سازمان پرورش افکار درباره برونرفت از آنها، به اسباب ناکامی این سازمان در دستیابی به اهدافش میپردازد و به چگونگی ژرفابخشی به تغییرات گسترده حکومتی در لایههای زیرین فرهنگی و اجتماعی جامعه آن روز ایران، پاسخ میگوید. پرسش اصلی پژوهش چیستی هدف ایجاد سازمان پروزش افکار است. همچنین داوری درباره توفیق این سازمان در اجرای مأموریتهایش میپردازد
https://jii.nlai.ir/article_2591_fac2f19c32986ef05b63ba426898d665.pdf
2021-01-20
65
82
10.30484/jii.2021.2591
سازمان پرورش افکار
تغییرات فرهنگی از بالا
تغییرات فرهنگی از پایین
روشنفکران
حاکمیت
ابراهیم
صابری نژاد
es_1386@yahoo.com
1
پژوهشگر ایران شناسی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
متدولوژی ساخت آرامگاه کوروش کبیر هخامنشی در چرخه حیات مدیریت پروژه
بر پایه رشد و توسعه تحقیقات و مکشوفات علوم مختلفه و انباشت حجم اطلاعات، رشتههای متنوع علمی در جهان پدید آمدهاند. دانش مدیریت با شاخههای متنوعش از شاخصترین دانشهای نوپدید است که بسیار کسان به آن اقبال کردهاند. مدیریت پروژه میان رشتههای مدیریت از اهم آنها به شمار میرود که مبتنی بر یافتههای باستانشناختی و باستانشناسی مواریث ماندگار مادی و معنوی، پیشینهایبسیار کهن دارد. خاستگاه مدیریت پروژه را در پروژههای شگفتیبرانگیز عصر باستان؛ یعنی اهرام مصر، دیوار چین، پاسارگاد، تخت جمشید و... میتوان یافت. عملیات اجرایی، نظارتی و کنترلی در مدیریت پروژه، روابطی منطقی با یکدیگر دارند که برای دستیابی به هدف یا هدفهای معینی تعریف و اجرا میشوند. پروژههای عصر باستان افزون بر شکوه و بزرگیشان که چشم آدمی را خیره و عقل او را حیران میکند، از دید کیفیت، استاندارد، دقت، هوشمندی، انطباق، کاربست نیروی عظیم انسانی ماهر و غیرماهر و از نگاه نظامهای مهندسی و معماری بسیار پیچیده و رمزآمیزند. پروژه آرامگاه کورش کبیر، بنای برجسته مجموعه پاسارگاد در حوزه تمدنی پرشیا و در کهنترین مکان دوره هخامنشی در این میان، از جایگاه برجستهای برخوردارند. این آثار تاریخی، باستانی و فرهنگی ارزشمند و معمَر (نزدیک 2500 سال)، بهرغم ویرانگریهای پیوسته مهاجمان بیگانه و عوامل فرسایشی خشن و سخت طبیعی، هنوز نخستین نماد پروژههای برجسته ایران باستان به شمار میروند و استوار ایستادهاند تا محققان شناخت بیشتری درباره آنها تحصیل کنند.
https://jii.nlai.ir/article_2689_966a93d32dbbeb061455ef9dbcdf8eac.pdf
2021-01-20
83
107
10.30484/jii.2021.2671.1026
مدیریت
کنترل پروژه
کورش هخامنشی
آرامگاه کورش
باستانشناسی
تاریخ ایران
نادر
کریمیان
nk_sardashti@yahoo.com
1
استادیار موزه ملی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
LEAD_AUTHOR
علی
سولقانی
a.suleghani@yahoo.com
2
کارشناسی ارشد باستانشناسی دوره اسلامی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نسخه خطّیِ فارسی «گنج رشیدی» در خانقاه رشیدیه جونپورِ هندوستان
خانقاه رشیدیه جونپور هندوستان، کتابخانهای نفیس از نسخههایِ خطّی فارسی، عربی و اردو دارد که آثار فارسی بنیادگذارِ خانقاه، شیخ محمد رشید (۱۰۰۰-۱۰۸۳ ق) بخشی از آنهاست. نسخه خطّی گنج رشیدی، تألیفات، ملفوظات، مکتوبات و اشعاری غلام محمد نصرت (۱۰۴۰-۱۰۹۰ ق) را در بردارد که از مریدانِ خاصِ وی بود. کسانی مجالسِ او را به مجالسِ مولانا جلالالدین محمد بلخی تشبیه کردهاند. گنج رشیدی اصول و قواعد عقاید دین، اسرار و محاسن احکام شریعت، فضائل و مناقب اتباع و اشاعت سنت، مقاصد سلوک و تصوف، تفهیم و تشریح حقایق و معارف، ویژگیهایِ تصوف، فوائد و اثراتِ اذکار، معمولات مشایخ، شمائل نبوی، شرایط بیعت و ارادت، استادانِ شیخ محمد رشید، حضرت عبدالقادر گیلانی را در بردارد و در دورة شاهجهان و عالمگیر در هندوستان، در اندیشههای امام غزالی و ابنعربی بسیار مؤثر بوده است. این مقاله نسخة خطّیِ یگانه گنج رشیدی را معرفی میکند.
https://jii.nlai.ir/article_2619_7d4e00219deb2e7e6fe26cbf98f7880d.pdf
2021-01-20
109
128
10.30484/jii.2021.2619
خانقاه رشیدیه
جونپور هندوستان
گنج رشیدی
نسخه خطی فارسی
لیلا
عبدی خجسته
lailaabdikhojaste@gmail.com
1
پژوهشگر و دانشجوی دکتری زبان اردو
AUTHOR
محمد ارشاد عالَم
ندوی
mirshadnadvi@gmail.com
2
عضو هیات علمی دانشگاه همدرد، دهلی
LEAD_AUTHOR