Analyzing the components of Khayyam's research in the contemporary Arab world

Document Type : Original Article

Author

Associate Professor, Faculty of Literature and Humanities, University of Qom, Iran,

10.30484/jii.2023.3351.1102

Abstract

Hojjat al-Haq Hakim Omar Khayyam Neishabouri" is a famous Iranian poet and quartet) Khayyam’s Rubaiyat (writer whose fame has spread to the world in the West and East. However, his popularity goes back to his quatrains. But without a doubt, his great genius and great knowledge are not hidden from anyone. What is supposed to be discussed in this article is how the Arab world, that is, Arab scholars, faced Khayyam's quatrains. Although fortunately, valuable works on Khayyam have been published by Arab scholars such as Yusuf Hossein Bakkar, it seems still insufficient. His work, with a historical review of the first translations of Khayyam's quatrains into Arabic, concluded that contrary to imagination Based on the closeness of two Iranian and Arabic cultures and languages, which required direct communication and immediate use of each other, the first translations of Khayyam reached the Arab world through European languages, especially English and French. Therefore, Arab researchers also Turned to Khayyam was and still is due to the research of Western Orientalists. From this point of view, in this article, we are forced to have a brief look at some Western research in this field. Therefore, the present article tries to analye the components of Khayyam's research among the researchers of the Arab world and in this way, in addition to criticizing their works, to enumerate the characteristics of Khayyam's research by Arab researchers

Keywords

Main Subjects


  • بن اثیر، عزّالدین .(1965م). الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر و دار بیروت، ط2.
  • ابن خلّکان، شمس الدین بن محمد .(1976م).وفیات الاعیان، بیروت: دارالکتب ، ط1.
  • ابن عماد اصفهانی، عماد الدین .(1378ش).خریدة القصر وجریدة العصر،(3جلد)، تحقیق عدنان محمد آل طعمه، تهران: ج 2، نشر میراث مکتوب، چاپ اول.
  • ابن عماد حنبلی .(1998 م).شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، به تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العربیة، ط2.
  • ابوماضی،ایلیاء .(1982م).دیوان ایلیاء ابوماضی، بیروت: دارالعوده، ط1.
  • امین رضوی،مهدی .(1387ش).صهبای خرد، شرح احوال وآثار حکیم عمرخیام،ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران: انتشارات سخن، چاپ دوم.
  • امین،احمد .(1981م).ضحی الاسلام، بیروت: دارالکتب العربیة، ط3.
  • باد کوبه ای هزاوه ای،مصطفی .(1368 ش).زندگی خیام، تهران: شرکت توسعه کتابخانه‌های ایران، چاپ اول.
  • باغبان،حسین بیک .(1381ش).مجموعه مقالات بین المللی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول.
  • باقرزاده،محسن .(1387ش).مجموعه مقالات فروغی،2 مجلد، تهران: نشر توس، چاپ سوم.
  • بستانی،ودیع .(1959م).رباعیات عمرالخیام، قاهره: نشر دارالمعارف، ط2.
  • بکار، یوسف حسین .(1988م).الاوهام فی کتابات العرب عن الخیام، بیروت: دارالجیل، ط1.
  • --------------- .(1989م).عمرالخیام و الرباعیات فی آثار الدراسین العرب، بیروت: دارالمناهل،ط1.
  • ---------------- .(1982م).تأثّر جماعة الدیوان برباعیات الخیام، بیروت: دارناصیف، ط1.
  • ---------------- .(1988م).الترجمات العربیه لرباعیات الخیام، دوحة: نشرجامعة قطر، ط1.
  • ----------------- .(1999م).رباعیات الخیام فی الادب العربی، بیروت: دارالجیل، ط1.
  • براون،ادوارد .(1358ش).تاریخ ادبی ایران، جلد2، ترجمه علی پاشاصالح، تهران: نشرامیرکبیر، چاپ اول.
  • پناهی سمنانی، احمد .(1370ش).حسن صباح چهره شگفت انگیزتاریخ، تهران: نشر کتاب نمونه، چاپ چهارم.
  • تامر، عارف .(1959م).رساله جامعة الاخوان الصفا،4 مجلد، قاهره: دارالنشر للجامعیین، ط1.
  • تلّ،مصطفی وهبی .(1999م).رباعیات عمرالخیام، عمان: مکتبة الرائد العلمیة، ط2.
  • جعفری،محمد تقی .(1365ش).تحلیل شخصیت خیام، تهران: انتشارات کیهان، چاپ اول.
  • جمعه، حسین .(2006م).مرایاللالتقاء و الارتقاء بین الادبین العربی و الفارسی، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب، ط1.
  • جیوسی، سلمی خضراء .(2007م).الاتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث، ترجمه عبدالواد لؤلؤة، بیروت: مرکز الدراسات الوحدة العربیة، ط3.
  • حاطوم، عفیف نایف .(1994 م).ایلیاء ابوماضی،حیاته، شعره ونثره، بیروت: دارحاطوم، ط2.
  • حلبی،علی اصغر .(1368ش).تاریخ فلسفه در ایران و جهان اسلام، تهران: نشر اساطیر، چاپ دوم.
  • حوفی،احمد محمد .(1978م).تیارات ثقافیة بین العرب و الفرس، قاهره: دارالمعارف، ط2.
  • خاطر،محمدعبدالمنعم .(1990م).دراسة فی شعر نازک الملائکة، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب، ط3.
  • خیاط،جلال .(1970م).الشعر العربی الحدیث، بیروت: دارصادر،ط2.
  • خیام،مسعود .(1375ش).خیام و ترانه ها، تهران: نشرنوبهار، چاپ اول.
  • درویش،ابراهیم .(2010م). «مأة وخمسون عاماً مرّت علی ترجمة رباعیات الخیام»، قاهره: موسسة جذور الثقافیه، ص: 12-1.
  • دشتی،علی .(1377ش).دمی با خیام، تهران: نشراساطیر، چاپ دوم.
  • دودپوتا،عمرمحمد .(1382ش).تاثیر شعر عربی برتکامل شعر فارسی، ترجمه سیروس شمیسا، تهران: صدای معاصر، چاپ اول.
  • دهباشی،علی .(1383ش).می و مینا، تهران: انتشارات هنرسرای گویا، چاپ اول.
  • دیوان بیگی،میرزا احمد .(1365).حدیقة الشعراء، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران: انتشارات زرین، چاپ اول.
  • رامی،احمد .(1924م).رباعیات الخیام، قاهره: مکتبة غریب، ط1.
  • رشیدی تبریزی،یاراحمد بن حسین .(1342ش).طربخانه، تصحیح جلال الدین همایی، تهران: انتشارات انجمن،آثار ملی، چاپ اول.
  • زهیر، میرزا .(1963م).ایلیا ابوماضی، شاعر المهجر الاکبر، بیروت: دارالیقظة العربیة، ط2.
  • سباعی،محمد .(1922م).رباعیات عمرالخیام، قاهره: داراحیاء الکتب العربیة، ط1.
  • سلیمان حجاب،احمد .(1982م).رباعیات الخیام، قاهره: مکتبة الشعب، ط4.
  • شفیعی کدکنی،محمدرضا .(1379ش).موسیقی شعر، تهران: نشرآگه، چاپ ششم.
  • شیبی،کامل مصطفی .(1972م).دیوان الدوبیت فی الشعر العربی، طرابلس: منشورات الجامعة اللیبیة، ط1.
  • شمیسا، سیروس .(1374ش).سیر رباعی، تهران: انتشارات فردوسی، چاپ دوم.
  • شواربی،ابراهیم امین .(1954م).حافظ الشیرازی،شاعرالغناء والغزل، قاهره: دارالمعارف، ط1.
  • شهرزوری، شمس الدین محمد .(1365ش).نزهة الارواح و روضة الافراح، ترجمة مقصود علی تبریزی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.
  • صافی النجفی، احمد .(1998).رباعیات عمر الخیام، دمشق: دار طلاس، ط5.
  • صرّاف،احمد حامد .(1948م).عمرالخیام، بغداد: مطبعة الشعب، ط2.
  • صفا،ذبیح الله .(1356ش).تاریخ ادبیات در ایران، جلد2، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.
  • طرازی الحسینی،علامه ابونصرمبشّر .(1985م).کشف اللثام عن رباعیات الخیام، قاهره: الهیئة المصریة للکتاب، ط2.
  • عبدالجلیل،ژان محمد .(1381ش).تاریخ ادبیات عرب،ترجمه آذرتاش آذرنوش، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم.
  • عبدالحفیظ، محمدحسن .(1989م).رباعیات الخیام بین الاصل الفارسی والترجمة العربیه، قاهره: کلیة دارالعلوم، ط1.
  • عجمی،حسن .(2004م).مقام المعرفة، بیروت: دارکتابات، ط1.
  • عریض، ابراهیم .(1948 م).رباعیات الخیام، بحرین: المکتبه الوطنیه، ط1.
  • عَوض،احمد حافظ .(1901م). شعراء الفرس.. عمرالخیام، المجلة المصریه، العدد الثانی، ص:76-70.
  • عزالدین، یوسف .(1980م).فی الادب العربی الحدیث، بیروت: دارالعلم للطباعة و النشر، ط3.
  • غنیمی هلال، محمد .(1994م).الادب المقارن، بیروت: دارالعوده، ط5.
  • ----------- .(1965م).مختارات من الشعر الفارسی، قاهره: دار القومیة للطباعة و النشر، ط1.
  • فاضل،عبدالحقّ .(1968م).ثورةالخیام، بیروت: دارالعلم للملایین، ط2.
  • فرزانه، محسن .(1353ش).خیام شناخت، تهران: نشر خوشه، چاپ اول.

------------ .(1349ش). مردی از نیشابور، تهران: نشر طهوری، چاپ اول