Three endowment collections of manuscripts in the three holy shrines of Iran (Mashhad, Qom, Rey)

Document Type : Original Article

Author

Western Philosophy, Philosophy, Mofid University, Qom, Iran

10.30484/jii.2025.3717.1144

Abstract

یکی از انواع وقف، که در دورۀ اسلامی مخصوصاً دوره‌های متقدم بروز و ظهور یافته، وقف کتاب‌ها و نسخه‌های خطی برای مراکز علمی یا اماکن مذهبی بوده است. در این میان روشن است که، نسخ خطی وقفی و غیر وقفی، ممکن است با دلایل متنوع و متعددی، در کتابخانه‌ها یا مراکز نگهداریشان، معدوم یا مفقودالاثر گردند. بنابراین، به نظر می‌رسد که لازم است تا مجموعه‌های وقفی مراکز و کتابخانه‌ها، هر از گاهی، سرشماری آماری و پژوهش میدانی برای وضعیت موجودی آنها شوند. اکنون به عنوان نمونه و برای توجه بهتر به این مسأله، دو مجموعه وقفی نسخ خطی شاه عباس در دو آستان قم و شهر ری (به سال 1037ق) و نیز یک مجموعه بزرگ نسخ خطی وقفی اسدالله خاتون به آستان قدس رضوی (به سال 1067ق)، مورد بررسی آمار موجودی قرار گرفتند؛ که در نتیجه مشخص شد: از دو مجموعه‌ نفیس وقفی شاه عباس به آستان قم و ری، که جمعاً 230 نسخه بوده‌اند، کمتر از تعداد انگشتان دست، باقی ماند‌اند. امّا، از مجموعۀ چهارصد نسخه خطی وقفی اسدالله خاتون به آستان قدس رضوی، بیش از 375 نسخه موجود می‌باشند. بنابراین، معلوم می‌شود که کارمندان و مسؤولین آستان قدس رضوی در طول این چهار قرن، وظایف نگهداری و محافظتی خود را در حفظ میراث‌شان، به خوبی انجام داده‌اند.

Keywords

Files

History

  • Receive Date: 04 February 2025
  • Accept Date: 30 March 2025

Share

How to cite

Statistics