پیدایی و کاربست دانش ایرانشناسی نزد غربیان و ایرانیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه ولیعصر رفسنجان

چکیده

چکیده شرق ُ شناسی را جنگی از مطالعات و تحقیقات دانشمندان و مؤسسات کشورهای غربی درباره مسائل گوناگون کشورهای شرقی خواندهاند و ایرانشناسی را که شاخهای از شرق ُ شناسی است، جنگی از مطالعات منظم و علمی درباره گوشه و کنار تمدن، فرهنگ و تاریخ ایران میتوان خواند. این نوشتار به چگونگی شکلگیری و کاربست دانش ایرانشناسی در غرب و ایران میپردازد و در تفسیر مسئله پژوهش، از روشی توصیفی و تبیینی بهره میگیرد. از اینرو، مباحثی را همچون دامنۀ تعاریف و مسائل شرقشناسی و ایرانشناسی برمیرسد تا هم پیوند و همپوشانی هم تفاوت و تمایز ایرانشناسی و شرقشناسی را آشکار کند. بر پایه یافتههای پژوهش، خاستگاه شرقشناسی زمینههای سیاسی و اقتصادی است و دانش ایرانشناسی که شاخهای برآمده از این دست مطالعات به شمار میرود نیز چنین خاستگاهی دارد، اما پس از تغییرات و تحوالت روششناختی و رویکردی شرقشناسی پس از جنگ جهانی دوم، شرقشناسان و ایرانشناسان خارجی و داخلی متأثر از این تغییرات و تحوالت، در قالب نسلی نو بدون انگیزههای استعماری پیشین، به بررسیها و مطالعات علمی در این زمینه پرداختند. این پژوهش بر پایه دیدگاههای ایرانشناسان داخلی درباره تحقیقات شرقشناسان در ایران، به محقق ایرانشناس توصیه میکند از یکسونگری رایج در برخی از مطالعات ایرانشناسی ناظر به معنا و تاریخچه این شاخه بپرهیزد تا بتواند درست را از نادرست بازبشناسد و به ایرانشناسی علمی دست یابد. کلیدواژگان شرقشناسی، ایرانشناسی، اوریانتالیسم، جهان غرب، ایران

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Formation and Application of the Field of Iranian studies Among Westerns and Iranians

نویسنده [English]

  • Somayeh Khanipour
Assistant Professor and Faculty Member of Valiasr University of Rafsanjan
چکیده [English]

Oriental studies are considered as a collection of studies and researches of scientists or institutes in western countries on various issues and notions about the orient. Iranian studies, as a branch of oriental studies, can be considered as a collection of regular and scientific studies that deal with various aspects of Iranian civilization, culture and history.
This article deals with the formation and application of the field of Iranian studies in the west and in Iran. The main question is that how was the field of Iranian studies formed and applied in the west and in Iran?In this paper, based on descriptive and explanatory methods, the evolution of Iranian studies throughout history is examined. Then it will focus on the similarities and differences between oriental studies and Iranian studies. In addition the background of these studies is considered. So some issues such as the definition of main problems considering oriental and Iranian studies are discussed. The author is also going to define either the relations or differences between oriental and Iranian studies.
Findings of the research show that it can be said that Oriental studies and Iranian studies as a branch of it was initially formed based on political and economic circumstances. Then after, and especially after the Second World War, some activists in this field criticized the previous approach and tried to study and research this branch of human knowledge in a scientific and objective way with a new approach while rejecting the colonial approach.As a result in the Orient, especially in Iran some changes in research method took place too. Although the field of Iranian studies in Iran was a new field of study but there exist different stages and schools.IranianIranologistsreacted differently towards the western Oriental and Iranian studies. Some of them praised western scholars and some of them criticized them and tried to correct them. In addition, some Iranian Iranologists have tried to strengthen and develop this field of study.They conducted new and accurate studies and they founded scientific and academic institutes for Iranian studies, so that under the influence of this scientific approach, many works in this field have been written. Now under the supervision of the Iranian Studies Foundation and with the training of experts, this field of study in Iran is progressive and growing.Despite this, Iranian studies are considered as a new field of study in Iran. Researchers in this field should continue regular and purposeful scientific activities, regardless of any biased approach, because of the importance and the necessity of the Iranian studies and its scientific achievements.
Keywords: Oriental Studies, Iranian Studies, Orientalism, Western World, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oriental Studies
  • Iranian Studies
  • Orientalism
  • Western World
  • Iran
 
Afshar, I. (1990).Iranian Research Guide. Tehran:Center for the Study and Introduction of Iranian Culture [In Persian]
افشار، ایرج(۱۳۶۹).راهنمای تحقیقات ایرانی، تهران: مرکز بررسی و معرفی فرهنگ ایران.
 
Ahmadvand, A. (2011). The evolution of the term "Orientalist" and the lack of attention to it.PazhooheshnameyeTarikhe Islam, 1(2):5-23.[In Persian]
احمدوند، عباس(۱۳۹۰). تحول اصطلاح «شرق شناس» و عدم توجه بدان، پژوهش نامه تاریخ اسلام، 1(2)، 5-23.
 
Ashuri, D. (1972). What is Iranology and a few other articles?Tehran:Agah Publication. [In Persian]
آشوری، داریوش(۱۳۵۱).ایران‌شناسی چیست و چند مقاله دیگر، تهران: آگاه
 
Barqavi, A.(1997). Orientalism under criticism, Letter of Culture, 2: 62-67.[In Persian]
برقاوی،احمد(۱۳۷۶). شرق‌شناسیدربوتهنقد،نامهفرهنگ، ۲، 62-67.
 
Bigdellu, R. (2015). English Iranology, Grounds and Approaches. History of Islam, 16,61(1), 189-229. [In Persian]
بیگدلو، رضا(۱۳۹۴).ایران‌شناسیانگلیسی؛زمینه‌هاورویکردها، تاریخ اسلام، 16، 61(1).
Curzon, G. N. (2001).Persia and persian question, Translated by QolamAliVahid Mazandarani, Tehran:ElmiFarhangi Publication. [In Persian]
 
کرزن، جورج ناتانیل(۱۳۸۰). ایران و قضیه ایران،ترجمه غلام‌علی وحید مازندرانی: ۱، تهران: علمی و فرهنگی.
 
 
Dabiriyan Tehrani, H.&Notash, M. (1960). Representation of the views of some Orientalists, Sociological studies of Iran, 15, 75-87[In Persian]
 
دبیریان تهرانی، حسین و نوتاش، مریم(۱۳۳۹). بازنمایی آراء برخی شرق‌شناسان ازسنت، مطالعات جامعه شناختی ایران، ۱۵، 75-87.
 
Dabirinezhad, R.(2013). Iranology and Orientalism: from window to mirror.Book of the Month History and Geography, 183, 37-42.[In Persian]
دبیری‌نژاد، رضا(۱۳۹۲). ایران‌شناسی وشرق‌شناسی:ازپنجره تا آیینه، کتاب ماه تاریخ وجغرافیا، ۱۸۳، ۳۷-۴۲.
Enayat, H.(1973).Six sayings about religion and society. Tehran:Ketab e mouj[InPersian]
عنایت، حمید(۱۳۵۲).شش گفتار دربارۀ دین و جامعه، تهران: کتاب موج.
 
Fahmi, A.A. (1999). Iranian Studies in England.Translated by, BaqerSadriniya, Iranshenakht, 14: 224-241[In Persian]
 
فهمی،عبدالسلام عبدالعزیز(۱۳۷۸(. ایران‌شناسیدرانگلستان. ترجمه باقر صدرینیا،ایرانشناخت، ۱۴، ۲۴۱-۲۲۴.
 
Faraji, S. (2016).Developments in Iranology through history, History Quarterly Book Review, 11& 12, 115-126. [InPersian]
 
فرجی، سهیلا(۱۳۹۵).تحولات ایران‌شناسی درگذرتاریخ، نقد کتاب تاریخ، ۱۱ و ۱۲، 115-126.
 
 
Hanafi, Hasan (2011). From Oriental Studies to Western Studies. Translated by ShahuRahmani, Information on wisdom and knowledge, 6(5): 16-19,.[In Persian]
حنفی،حسن(1390). ازشرقشناسی تا غرب شناسی، ترجمه شاهو رحمانی،اطلاعات حکمت ومعرفت، 6(5)، ۱۶-۱۹.
Iranian Studies Report Spring 2003(2003). Preparing and compiling the public relations of the Iranology Foundation, Tehran: Iranology Foundation. [In Persian]
 
گزارش ایران‌شناسی بهار 1382(۱۳۸۲).تهیه و تدوین روابط عمومی بنیاد ایران‌شناسی، تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
 
Kasravi, A. (2009). AnonymousKings.Tehran: Negah Publication. [In Persian]
کسروی،احمد(۱۳۸۸). شهریاران گمنام،تهران: نگاه.
 
keshikneveesrazavi, S., ahmadvand, A. (2016). From orientation to orientalism: Research on the evolution of the concept and examples of "orientalism". Occidental Studies, 7(1), 67-87. [In Persian]
 
کشیک­نویس رضوی، سیدکمال ؛احمدوند،عباس(۱۳۹۵). ازشرقگرایی تا شرق شناسی:پژوهشی درتحول مفهوم ومصداق «شرق‌شناسی»، غربشناسی بنیادی، 7(1)، 67-87.
 
 
Khoshnevis, H.(1999(Introduction to Oriental Studies Books, Research Mirror, 59, 99-102.[In Persian]
خوشنویس، حمید(۱۳۷۸). معرفی کتاب‌های شرق‌شناسی، آینه پژوهش، ۵۹، 99-102.
Lambton, A. K.S (1996).Qajar persia: eleven, Translated by: SiminFasihi, Mashhad:Javidan e Kherad[In Persian]
 
لمتون، آ.ک.س.(۱۳۷۵). ایران عصر قاجار ( ترجمه و گفتاری در باب ایرانشناسی)، ترجمه سیمین فصیحی، مشهد: جاویدان خرد.
Le Goff, J. (2012).Die geburtEuropasimmittelalter[The birth of Europe in the Middle Ages]Translated by BahaeddinBazargani Gilani, Tehran:Kavir Publication. [In Persian]
 
لوگوف، ژاگ)۱۳۹۱(اروپا، مولودقرونوسطی: بررسیتاریخیفرآیندتکوینوتکاملاروپادرقرونوسطی (سدههای۴تا۱۶میلادی)، ترجمه بهاءالدین بازرگانی گیلانی، تهران: کویر.
 
Madani, S.J. (2006). Oriental Gate, Zamaneh,5(43),36-41 [In Persian]
 
مدنی، سیدجلال‌الدین(۱۳۸۵). دروازهشرق‌شناسی، زمانه، 5(43)، 36-41.
 
Mazinani, S. A. (2016). Identity, benefit, power; the process of political loyalty of the Armenians of the Caucasus 1240-906 AH / 1828-1501, PhD Thesis in History of Iran after Islam, TarbiatModares University, [In Persian]
 
مزینانی، سیدعلی(۱۳۹۵). هویت، منفعت، قدرت؛ روند وفاداری سیاسی ارامنه قفقاز ۱۲۴۰-۹۰۶ ه.ق/۱۸۲۸-۱۵۰۱، رساله دکتری رشته تاریخ ایران بعد از اسلام،  دانشگاه تربیت مدرس.
 
Malekshah, M. (2009). Orientalism Orientalists,Book of the Month History and Geography, 137,53-57. [In Persian]
ملکشاه، میثم(۱۳۸۸). شرق‌ناشناسیشرق‌شناسان، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ۱۳۷، 53-57.
 
Mirahmadi,M.(2016). History of Iranian Studies in the Islamic Era. Tehran:Tahoori [In Persian]
 
میراحمدی، مریم(۱۳۹۵).تاریخ تحولات ایران‌شناسی در دوران اسلامی، تهران: طهوری.
Mirahmadi, M. &Mahmudi, M.N. (2011(Orientalism and Islam, Ettelaat,hekmatvamarefat, 6(1), 4-8. [In Persian]
 
میراحمدی، منصور ؛ محمودی، محسن(۱۳۹۰). شرق‌شناسیواسلام، اطلاعاتحکمتومعرفت، سال 6(1)، 4-8.
 
 
MohitTabatabaei, S. M. (1972). Iranology and Persian language, Book guide, 15(7,8) [In Persian]
 
محیططباطبایی،سیدمحمد(۱۳۵۱). ایران‌شناسیوزبانفارسی، راهنمایکتاب،۱۵(۷ و 8).
 
 
Nasr, S. H.(1977). Melangesofferts a Henry Corbin[Melanges offers to Henry Corbin]. Teheran: ‎Institute of Islamic studies, McGill University, Tehran branch.
 
نصر، سیدحسین(1356)، جشن‌نامه هانری کربن، تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل شعبه تهران، دانشگاه تهران.
 
Nayebpour, M. (2015). History of Iranian Studies in Russia,Tehran:Negarestan e Andisheh . [In Persian]
نایب پور، محمد(۱۳۹۴).تاریخ ایرانشناسی در روسیه، تهران: نگارستان اندیشه.
Nazari, A.A.َ (2006). Orientalism and its cognitive approach to Iran.The perspective of cultural communication,24, 24-36. [In Persian]
 
نظری،علیاشرف(۱۳۸۵). شرق‌شناسی و رویکردشناختی آن نسبت به ایران، چشم انداز ارتباطات فرهنگی، ۲۴، 24-36.
Nemati, B. (2012). Orientalism from the Iranian point of view (in the first decades of the present century), Pazh, 12,59-72 .[In Persian]
 
نعمتی، بهزاد(۱۳۹۱). شرق‌شناسیازمنظرایرانی(دردهه‌های اول سدۀ حاضر)، پاژ، ۱۲، 59-72.
 
 
 
Obud, M.&HoseinzadeShanechi, H. (2003(Orientalist methodology in the study of Islamic history, The Quarterly Journal Ayeneh-ye- Pazhoohesh, 14(81), 9-16. [InPersian]
 
عبود، محمد وحسین‌زادهشانه‌چی، حسن(۱۳۸۲). متدلوژی شرق‌شناسی درمطالعات تاریخ اسلام، آینه پژوهش،14(۸۱) ، 9-16.
 
Petrushevsky, I. P.&Oranski, I.M.(1980). Iranian Studies in the Soviet Union, Translated by YaqubAzhand, Tehran: NilufarPublication. [In Persian]
 
پطروشفسکی، ای.پ و ارانسکی، ای.م.)۱۳۵۹(.ایرانشناسی در شوروی، ترجمه یعقوب آژند، تهران: نیلوفر.
Rajayi, F.(1990Orientalism and Politics in Articles of the Association for the Study of Iranian Studies. Edited by Ali MusaviGarmarudi, Tehran:Ministry of Foreign Affairs [In Persian]
 
رجایی، فرهنگ(۱۳۶۹). شرق‌شناسی و سیاست در مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایرانشناسی،به کوشش علی موسوی گرمارودی، تهران:وزارت امورخارجه.
 
Sadr Hashemi, S. M. (2006). A look at the ups and downs of Orientalism. The perspective of cultural communication, 24, 36-39 .[In Persian]
 
صدرهاشمی، سیدمحمد(۱۳۸۵).نگاهی به فرازوفرودهای شرق‌شناسی، چشم انداز ارتباطات فرهنگی، ۲۴، ۳۹-۳۶.
 
Saeid, E.W.)1982).Orientalism, Translated by: AsqarAskariKhanqah&Hamed.TehranFuladvand,Teharn: Arman Publication.[In Persian]
 
سعید، ادوارد (۱۳۶۱). شرقشناسی، ترجمه اصغر عسکری خانقاه، حامد فولادوند، تهران: آرمان.
 
 
Shafa, S. (1969). World of Iranian Studies, V.1. Tehran: Library of Pahlavi. [In Persian]
شفا، شجاع‌الدین(۱۳۴۸). جهان ایرانشناسی: اول، تهران: کتابخانه پهلوی.
 
 
TakmilHomayun, N. (1990). The process of Iranian research in the International Congress of Oriental Studies in Articles of the Association for the Study of Iranian Studies. Edited by Ali MusaviGarmarudi,Tehran:Ministry of Foreign Affairs [In Persian]
 
تکمیل همایون،ناصر(۱۳۶۹). روند پژوهشهای ایرانی درکنگره های بین­المللی خاورشناسی در مقالات انجمن واره بررسی مسائل ایرانشناسی، به کوشش علی موسوی گرمارودی، تهران:وزارت امورخارجه.
 
TakmilHomayun, N. (2015). Discussion about Iranology or Iran Studies, Iranian Studies, 1, 15-22.[In Persian]
 
تکمیل همایون، ناصر(۱۳۹۴). بحثی درمورد ایرانشناسی یا ایرانپژوهی، مطالعات ایرانشناسی،1، ۱۵-۲۲.
 
 
Zand, Z. (2010). A Comparative Study of Western Iranian Studies and Oriental Studies (Relying on the Representation of Iranian Culture in European Travelogues in the Qajar Period. National Studies, 42, 153-182. [In Persian]
 
زند، زاگرس (محمدتقی)(۱۳۸۹). بررسی تطبیقی پژوهش‌های ایران‌شناسی غربی وشرق‌شناسی(با تکیه بر بازنمایی فرهنگ مردم ایران درسفرنامه‌های اروپاییان دردوره قاجار)، مطالعات ملی، ۴۲، 153-182