فرهنگ نویسی و فرهنگ های چند زبانه : بررسی فرهنگ های چند زبانه نسخه ۱۹۲۲۰- ۵ در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

زبان یا به عبارت دیگر سخن گفتن ویژگی آشنای زندگی آدمی است. زبان را می توان بیان اندیشه و وسیله انتقال آن به دیگران به کمک آواهای گفتار معرفی کرد. کار اصلی دانش زبان معلوم کردن ماهیت فرآیندهای متعدد زبان نظیر تغییرات آوایی٬ حذف آواها٬ دگرگونی های معنایی٬ ساختارهای صرفی و نحوی و مطالعه تاثیر این فرآیندها بر ساخت زبان است. از سوی دگر زبان هر قوم و گروهی٬ میراث تاریخی محض آن گروه است یعنی حاصل کاربرد اجتماعی مداوم و دیرپای همان قوم در طول تاریخ است. جذابیت وبررسی زبان ها و مفاهیم موجود در آنها شاخه ای از دانش زبان شناسی را بنیاد نهاده که فرهنگ نویسی نام دارد. در این دانش٬ به یاری قوانین زبان شناختی٬ روش هایی نظری و علمی برای تهیه فرهنگ های گوناگون عرضه شده است (روبینچیک٬ ٬۱۳۹۷ ۸- ۹ ).
 یکی از کوشش های ایرانیان باستان تألیف واژه نامه و فرهنگ و فهرست واژه ها برای متون نگاشته شده به زبانهای ایرانی باستان و میانه بوده است. این تلاشهای اندک در دوران اسلامی توسط جوامع دینی مانوی و زردشتی کوچیده از ایران نیز ادامه یافت. برای پاسخگویی به نیازهای ادبی و دینی بجامانده به زبان فارسی میانه٬ همواره احساس می شد که بسیاری از واژه های فارسی میانه نیاز به شرح و برابر نهاد به زبان های دیگر داشته اند (Henning, 1940, 12-13) هرچند صورت پازند هر واژه فارسی میانه و نیز صورت هزوارشی آن٬ کوششی بوده است برای خوانش صحیح آن((Tavadia, 1956, 93. دست نویس ۱۹۲۲۰- ۵ موجود در بخش نسخ خطی و نادر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران حاصل بخشی از این فعالیتها است.این دست نویس که بخشی از آن موضوع پژوهش قرار گرفته٬دارای نه بخش است. که در ادامه تشریح خواهند شد.