خیام‌پژوهی در روسیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان روسی دانشکده ادبیات دانشگاه الزهرا(س) تهران،ایران.

2 استاد گروه زبان روسی دانشگاه تهران. ایران

10.30484/jii.2020.2743

چکیده

حکیم عمر خیام یکی از مشهورترین شاعران ایران است که اشعار او نه فقط در ایران، بلکه در تمام جهان از شهرت بسیار زیادی برخوردار است. رباعیات خیام بارها به تمامی زبانهای زندۀ دنیا از جمله زبان روسی ترجمه شده و بارها تجدید چاپ گردیده است. این پژوهش با هدف آشنایی محققان ایرانی از کمیت و کیفیت حوزۀ خیام‌پژوهی در روسیه صورت پذیرفته و به ترجمه­های انجام شده از رباعیات خیام و دیدگاههای مهم منتقدان روسی دربارۀ اشعار این شاعر بزرگ پرداخته است. شایان ذکر است که خوانندگان ایرانی تا کنون فقط با نظریۀ «رباعیات سرگردان» ژوکوفسکی که در اکثر کتابها به آن اشاره شده است و نیز تا حدی با دیدگاه یوگئنی برتلس شرق­شناس روس، آشنایی دارند که در اینجا سعی شده است آنها را با دیدگاه سایر منتقدان و پژوهشگران روس دربارۀ شخصیت و رباعیات خیام نیز آشنا سازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Khayyam Research in Russia

نویسندگان [English]

  • Zeinab Sadeghi Sahlabad 1
  • Janolah Karimi Motahhar 2
1 Assistant Professor of Russian Language Department, Faculty of Literature, Al-Zahra University, Tehran, Iran.
2 Professor of Russian Language Tehran University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Khayyam is one of the most famous Iranian poets whose poetry is well known not only in Iran but in the whole world. Khayyam's quatrains have been translated into many languages ​​in the world, including Russian, and have been reprinted many times. The purpose of this research is to introduce Iranian scholars to the quantity and quality of Khayyam'sresearch in Russia and to translate Khayyam's Rubaiyat and important Russian critics' views on this great poet's poems. It is noteworthy that Iranian readers so far have only been familiar with Zhukovsky's "wandering Rubaiyat" theory, as well as to some extent with the Russian Orientalist Yevgeny Berthels' perspective, which has been attempted here with a view. Other Russian critics and scholars also know about Khayyam's personality and Rubaiyat. In this article we have mentioned some Russian translations of Khayyam's Rubaiyat. The first person to introduce Khayyam to the Russians was Vilichka, after whom many poets and literary translators turned to Khayyam's Rubaiyat, many of which are still in use. The best and most complete biography of Khayyam in Russian is also from Rosenfeld and Yushkevich.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Khayyam
  • Rubaiyat
  • Russian
  • Persian
  • translation
  1.  

    1. Брагинский И. (1966), 12 миниатор, М; «Художественная литература»,М.
    2. Бурба Д. (2003). Мой Хайям, М.: ИД «София».
    3. Ворожейкина З. (1977). К вопросу о «странствующих» четверостишиях. Писменные памятники и проблема. М.: ИД.
    4. Зияра Б. (2010). К вопросу о сложности переводов Омара Хайяма на русский язык, Веснiк БДУ., Сер 4, № 1.
    5. Икромов Б. (2008). Хайям и Путин, Казан: «Дом печати».
    6. Малкович Р. Ш. (2009). Рубайят Омара Хайяма, Санкт-Петербург: «Русские переводы».
    7. Плисецкий Г. (2008). Плисецкий Д., Омар Хайям, Да пребудет со мною любовь и вино!, М.: «Хранитель».
    8. Розенфельд Б. (1965). Юшкевич А., Омар Хайям, М.: «Наука».
    9. Султанов Ш. (2007). Султанов К., Жизнь замечательных людей, Серия биографий, Омар Хайям, М: «Молодая гвардия».
    10. حسن‌لی ک.، حسام پور س. (1388). پژوهش زبان و ادبیات فارسی، کارنامه خیام پژوهی در سدۀ چهاردهم، پاییز شمارۀ 14.
    11. صادقی سهل‌آباد زینب، بررسی و تحلیل تطبیقی کتاب بن‌مایه‌های شرقی، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال نوزدهم، شمارۀ ششم، شهریور 1398، صص 229-248.
    12. یان ریپکا (1383). تاریخ ادبیات ایران، ترجمه ابوالقاسم سری، تهران: انتشارات سخن.
    13. یحیی‌پور مرضیه، صادقی سهل آباد زینب، کریمی مطهر جان‌اله (1391). نیکالای گومیلیوف و مشرق زمین، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    14. یحیی‌پور مرضیه، کریمی مطهر جان‌اله، مالتسوا تاتیانا (1399). خیام و شاعران روس، پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، صص 397-424.