تحلیل پیامدهای ورود رسانه‌های نوین به آیین‌های مذهبی در ایران و بررسی رسانه‌ای شدن هیأت‌ها مذهبی پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد از دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

10.30484/jii.2025.3637.1133

چکیده

هیأت مذهبی، تشکیلاتی است مردمی، متشکّل از اعضایی شامل جوانان، میانسالان و کهن سالان، زن و مرد که اساساً با محوریت هدف ترویج فرهنگ قرآن و عترت و زنده نگهداشتن سنّت عزداری در ایام سوگواری‌ها متاثر از ساختار منسجم مردمی به صورت تشکیلاتی و یا غیر تشکیلاتی، با روال اجرایی برنامه های هفتگی، ماهانه، فصلی و یا سالانه فعّالیت می نماید.با دگردیسی میان نهادهای اجتماعی و بازتعریف روابط آنها با نهادهای تبلیغی، نهاد هیأت نیز به دنبال بازتعریف جایگاه اجتماعی خود است. در این میان ارتباط وسیع هیأت‌های مذهبی با رسانه، پدیده رسانه‌ای شدن هیأت می‌تواند نقش هیأت‌ها را از کارکرد اصلی خود که احیای فرهنگ اسلامی است، خارج کند. برای فهم صحیح نسبت هیأت و رسانه در گام اول باید تاریخ تطورات هیأت و رسانه و پیامدهای ورود رسانه به هیأت‌ها رابررسی کرد. سپس با استفاده از فهم تحلیل کارکردی از تطورات مبتنی بر نظریات برای تصمیم گیری در خصوص مسائل حال و آینده هیأت‌های مذهبی و رسانه‌ بهره برد. در این مقاله مقرر است به این سوال پاسخ داده شود که :تطورات هیأت‌های مذهبی در مواجهه با رسانه‌های نوین و پیامد‌های ورود رسانه‌های نوین به هیأت‌ها مذهبی پس از انقلاب اسلامی چه بوده است؟ روش پژوهش، کیفی و از نوع توصیفی – تحلیلی است. مطالعات نشان داد که هیأت به عنوان رسانه تشیع در بستر تحولات اجتماعی بوجود آمده  و در بستر تطورات رسانه‌ای گسترش یافته است. در این مسیر هیات های مذهبی همواره  با رسانه در ارتباط مدام بوده اند و  برهم تاثیر و تاثر داشته‌اند. این تاثیرات تا آنجا پیشرفت که ماهیت هیأت  در فرازهایی از تاریخ ایران دچار مخاطرات جدی شده است.

موضوعات


عنوان مقاله [English]

تحلیل پیامدهای ورود رسانه‌های نوین به آیین‌های مذهبی در ایران و بررسی رسانه‌ای شدن هیأت‌ها مذهبی پس از انقلاب اسلامی

نویسنده [English]

  • Mohammadhosein Abed khorasani
Master's degree graduate from Imam Sadeq University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The religious delegations is a popular organization consisting of members of all ages and genders, with the central goal of promoting Quranic culture, honouring the progeny, and upholding mourning traditions during designated days. They operate in an organized or non-organized manner, hosting weekly, monthly, quarterly, or annual programs. As social institutions evolve and redefine their relationships with missionary organizations, the religious delegation also seeks to redefine its social position. The religious delegation's extensive relationship with the media can sometimes detract from its main purpose of promoting the Ahl al-Bayt cause. To understand this relationship, we must first examine the history of both the religious delegation and the media and the implications of media involvement. By analyzing these developments through theories, decisions can be made regarding current and future issues involving religious delegation and the media. This article explores the impact of new media on religious delegation post-Islamic Revolution. The research method is qualitative and descriptive-analytical, using library, documentary, field, and interview methods to collect data. Over 30 interviews were conducted to compile this article, which reveals that Shiite media, like the religious delegations, emerged from social changes and grew alongside media advancements. The interactions between religious delegation and the media have shaped each other, sometimes endangering the religious delegation's core values at certain points in Iranian history.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The religious delegations
  • New advertising
  • Technologies
  • Religious rituals
  • The media coverage
  • The Islamic Revolution of Iran
  • روزنامه ابتکار.(1395). چرا مطالعه تاریخ مهم است؟ نقشه راه آینده . روزنامه ابتکار . تهران: پایگاه پیشخوان.
  • استوارت ازکمپ. (1385). روانشناسی اجتماعی کاربردی. (ف. ماهر، مترجم) . تهران: مؤسسه انتشارات به نشر.
  • افشار, ا. (1374). یادگارهای یزد. انجمن آثار مفاخر فرهنگی.
  • امیرتیموری, م. (1377). رسانه‌های آموزشی. شیراز.
  • آقاجانی, م. (1401). هیأت رسانه مادی و معنوی؛ تأملی در نسبت هیأت و سیاست حزب اللهی. نشریه تخصصی مطالعات آیینی "ع", 72-78.
  • آیت الله خامنه‌ای, س. (1387). بیانات در دیدار مداحان اهل بیت علیهم السلام مورخ:04/04/1387، . بازیابی از IR.
  • آیت الله خامنه‌ای, س. (1399). ارتباط تصویری مداحان در مصلای تهران با رهبر معظم انقلاب اسلامی مورخ15/ 11/ 1399 .بازیابی از IR.
  • آیت الله خامنه‌ای, س. ع. (1400). بیانات در دیدار مداحان اهل بیت علیهم السلام مورخ3/ 11/ 1400 140.بازیابی از IR.
  • آیت الله خمینی, س. (1388). ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • آیت الله خمینی, س. (1389). صحیفه امام. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • باهنر, ن. (1401). رسانه شیعی هیأت در تعامل با رسانه‌های جمعی. نشریه تخصصی مطالعات آیینی "ع", 120-136.
  • پایگاه خبری تحلیلی شهر. (1401). مسجد جامع بازار، اولین مسجد تهران. بازیابی از shair
  • حسینی, س. (1401). هیأت و رسانه. نشریه تخصصی مطالعات آیینی "ع".
  • حوزه نت. (1389). یادی از زنده یاد حاج شیخ احمد کافی بنیانگذار مهدیه تهران . بازیابی از shia-news.com
  • داودی, ر,و آریان, و. (1394). بررسی رابطه دین و رسانه با رویکردی بر نقش حوزه علمیه فلسفه دین و رسانه تبلیغ. فصلنامه دین و رسانه.
  • دهخدا, ع. ا. (1373). لغت نامه. ( نسخه یک ). تهران: موسسه انتشارات چاپ دانشگاه تهران.
  • شیخ عاملی, ح. (1414ق). وسائل الشیعه. آل البیت.
  • علامه مجلسی, م. (1315ق). بحارالانوار. دارالکتب الاسلامیه.
  • غفاری هشجین, ز., مرشدی زاد, ع., & خدادادی, ه. (1391). نقش هیأتِ‌‌های مذهبی شهر تهران در فرآیند پیروزی انقلاب اسلامی. تهران: دوفصلنامه علمی - پژوهشی دانش سیاسی.
  • قائمی, ع. (1401). نحوه مواجه هیأت سنتی با رسانه مدرن. نشریه تخصصی مطالعات آیینی "ع".
  • کاشانی, س. (1379). عزاداری سنتی شیعیان در بیوت علما و حوزه های علمیه و کشورهای جهان ( نسخه یک، جلد 2 ) قم: چاپ اعتمادی.
  • کشمیری, م. (1390). آشنایی با «مدرسه علوی»؛ مدرسه‌ای که با اقامت چند روزه امام(ره) در آن، جاودانه شد. بازیابی از ir
  • کلینی, م. (1407ق). اصول کافی. قم: دارالحدیث.
  • محدثی, ج. (1376). فرهنگ عاشورا. قم: نشر معروف.
  • محسنیان راد, م. (1399). رسانه شناسی. تهران.
  • مدرسه آنلاین. (1400). موسسه فرهنگی علوی. بازیابی از ir
  • مهدی زاده, س. م. (1396). نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. همشهری.
  • نجات, ح. (1393). گفتاری از سردار حسین نجات مورخ 1393/08/07.بازیابی از IR
  • نژاد, ش. ق. (1385). مباحثی پیرامون عزاداری شامل مفهوم شناسی، تاریخچه، مبانی، آسیب شناسی و آموزه‌های عزاداری. تهران: انتشارات سوره مهر.
  • ویکی شیعه. (1395). حسینیه ارشاد. بازیابی از net
  • ویکی شیعه. (1402). احمد کافی. بازیابی از net
  • ویکی شیعه. (1402). نماز جمعه تهران. بازیابی از net
  • ویکی فقه. (1394). انجمن حجتیه.بازیابی از ir
  • هیأت رزمندگان اسلام. (1376). درباره هیأت رزمندگان اسلام. بازیابی از سایت:
  • Bauman, R. (1989). International Encyclopedia of Communications. New York.
  • Bell, C. (1992). Ritual Theory, Ritual practice. Newyork: Oxford University press.
  • Hjarvard, S. (2013). The mediatization of culture and society.London.
  • Leach, E. (1968). Ritual. International encuclopedia of the social sciences. New York.
  • Rothenebuhler, E. (1998). ritual communication.USA: Webster University, USA, Texas A&M University.